İhsangazi ilçesinin geleneksel siyez buğdayından taş değirmende öğütülürek, tüm besin değerleri koruyarak imal edilmiş undur.

Günümüzden yaklaşık 12 bin yıl önce dünya yüzünde iklimin değişmeye başlamasıyla birlikte insan toplulukları, avcı-göçebe yaşam modelinden çiftçi-yerleşik yaşam biçimine geçmeye başladılar. Anadolu’nun güneyinden başlamak üzere “Bereketli Hilal” olarak nitelendirilen bölgede buğdayın atası olarak niteleyebileceğimiz “Einkorn”, insan eliyle toprakla buluştu.

14 kromozoma sahip Einkorn (Triticum Urartu), yabani formlarıyla doğada bulunan diğer buğday türleri ile eşleşmeye başladı ve böylece Siyez (Triticum monococcum) ortaya çıktı. Kavuzlarında tek tanesi olan Siyez ve kavuzunda çift tane taşıyan Gernik (Triticum dicoccum), zaman içinde Avrupa’yı da kapsayacak şekilde değişik coğrafyalara yayıldıktan sonra işlenme ve verim yönünden daha avantajlı buğday türlerine yerlerini bıraktılar. Su, gübre, ilaç girdileri son derece az olan Siyez tarımı günümüzde yoğun olarak sadece Kastamonu’da sürüyor.

Siyez buğdayının Kastamonu’da en yoğun ekildiği ve kalkınmaya dair umut bağlandığı İhsangazi ilçesinde, Temmuz ayı sonunda hasat yapılır, mahsulün bir kısmı doyurucu özelliğinden dolayı hayvan yemi olarak ayrılırken, esas kısmından geleneksel köy değirmenlerinde bulgur ve un yapılır.

Elektrik enerjisinin tarımda kullanılmaya başlanması ve değişen koşullar nedeniyle ülkemizin genelinde su değirmenleri kullanılmaz hale gelmişken, Kastamonu Valiliği’nin yapımını sağlayarak İhsangazi Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne devrettiği ve günümüzde özel sektör tarafından işletilen Haracoğlu Su değirmeni ise geleneksel yöntemle üretimini sürdürüyor.

Ilgaz Çayı’ndan toprak bir ark aracılığıyla gelerek değirmenin çarkını çeviren su sayesinde, Haracoğlu Su Değirmeni’nde Siyez unu ve bulguru doğallığını kaybetmeden üretilebiliyor. Besleyiciliği yanında tam bir sağlık dostu olan Siyez buğdayı,  Kastamonu mutfağının da gözbebeğidir.